Teachers Corner

Aidhm:
Ba chóir go mbeadh tuiscint ag foghlaimeoirí ar choincheap an ioncaim agus an tslí a ghearrtar cáin air sa chás seo.

Cuspóirí:
Sainaithin cáin ioncaim i gcás daoine aonair agus cuideachtaí agus faigh tuiscint uirthi.
Tuig an tairbhe a bhaineann daoine as cáin ioncaim a íoc.

Maidir le hábhar an chúrsa oiliúna seo:   - is ábhar ginearálta amháin atá ann agus níl sé ceaptha díriú ar thosca aon duine nó aonáin ar leith;
  - ní thugtar comhairle ghairmiúil ná comhairleoireacht dhlíthiúil ann;
  - tá sé bailí ar dháta a fhoilsithe. Is féidir rátaí nuashonraithe CBL a sheiceáil ar EUROPA.
Ní mheastar mar reachtaíocht bharántúil ach reachtaíocht Aontais Eorpaigh a fhoilsítear in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh.

Ábhair:
Micrighearrthóg “What is income and how is it taxed?” (Cad is ioncam ann agus conas a ghearrtar cáin air?)
Clár bán idirghníomhach (nó díreach teilgeoir LCD) 

Foclóir:
cánacha, ioncam, teacht isteach, córas sóisialta, riachtanais choiteanna

Aidhm:
Ba chóir go dtuigfeadh foghlaimeoirí na príomhchineálacha cánach atá i bhfeidhm san Aontas Eorpach.

Cuspóirí:
Sainaithin na príomhchineálacha cánach atá i bhfeidhm i mBallstáit agus faigh tuiscint orthu.
Tuig an difríocht idir cánacha díreacha agus indíreacha.
Mínigh an gá atá le cáin a ghearradh ar ghníomhaíochtaí daoine aonair agus cuideachtaí.
Sainaithin cén chatagóir is oiriúnaí do gach ceann de na samplaí léirithe.

Maidir le hábhar an chúrsa oiliúna seo: 
  - is ábhar ginearálta amháin atá ann agus níl sé ceaptha díriú ar thosca aon duine nó aonáin ar leith;
  - ní thugtar comhairle ghairmiúil nó comhairleoireacht dhlíthiúil ann;
  - tá sé bailí ar dháta a fhoilsithe. Is féidir rátaí nuashonraithe CBL a sheiceáil ar EUROPA.
Ní mheastar mar reachtaíocht bharántúil ach reachtaíocht Aontais Eorpaigh a fhoilsítear in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh.

Ábhair:
Micrighearrthóg “What kinds of taxes are there?” (Cad iad na cineálacha cánach atá ann?)
Clár bán idirghníomhach (nó díreach teilgeoir LCD) 

Foclóir:
cánacha, cánacha díreacha agus indíreacha, cánacha corparáide, dleacht mháil, CBL

Aidhm:
Ba chóir go dtuigfeadh foghlaimeoirí cad is cánacha comhshaoil ann agus conas a thacaíonn siad le cosaint an chomhshaoil.

Cuspóirí:
Sainaithin na gníomhartha a dhéanann dochar don chomhshaol agus an tslí inar féidir iad a chosc.
Mínigh cad is cánacha comhshaoil ann.
Sainaithin na cineálacha cánach comhshaoil.

Maidir le hábhar an chúrsa oiliúna seo: 
  - is ábhar ginearálta amháin atá ann agus níl sé ceaptha díriú ar thosca aon duine nó aonáin ar leith;
  - ní thugtar comhairle ghairmiúil ná comhairleoireacht dhlíthiúil ann;
  - tá sé bailí ar dháta a fhoilsithe. Is féidir rátaí nuashonraithe CBL a sheiceáil ar EUROPA.
Ní mheastar mar reachtaíocht bharántúil ach reachtaíocht Aontais Eorpaigh a fhoilsítear in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh.

Ábhair:
Micrighearrthóg “Can taxes help protect the environment?” (An féidir le cánacha cabhrú chun an comhshaol a chosaint?)
Clár bán idirghníomhach (nó díreach teilgeoir LCD) 

Foclóir:
cánacha, comhshaol, truailliú

Aidhm:
Cuireann foghlaimeoirí eolas ar stair na ndleachtanna custaim agus an ról atá acu i sochaí an lae inniu. 

Cuspóirí:
Faigh amach conas a thosaigh dleachtanna custaim i bhfad siar agus an fáth go gcaití iad a íoc. 
Faigh tuiscint ar an ról atá ag dleachtanna custam i sochaí an lae inniu.
Sainaithin an tslí a gcuirtear dleachtanna custam i bhfeidhm san Aontas.

Maidir le hábhar an chúrsa oiliúna seo: 
  - is ábhar ginearálta amháin atá ann agus níl sé ceaptha díriú ar thosca aon duine nó aonáin ar leith;
  - ní thugtar comhairle ghairmiúil ná comhairleoireacht dhlíthiúil ann;
  - tá sé bailí ar dháta a fhoilsithe. Is féidir rátaí nuashonraithe CBL a sheiceáil ar EUROPA.
Ní mheastar mar reachtaíocht bharántúil ach reachtaíocht Aontais Eorpaigh a fhoilsítear in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh.

Ábhair:
Micrighearrthóg “What is a customs duty?” (Cad is dleacht chustam ann?)
Clár bán idirghníomhach (nó díreach teilgeoir LCD) 

Foclóir:
Dleachtanna custaim, saor ó dhleacht, aontas custaim

Aidhm:
Ba chóir go dtuigfeadh foghlaimeoirí an fáth go gcaithfidh gnólachtaí cáin a íoc agus conas a chuireann sé seo le folláine na sochaí.

Cuspóirí:
Sainaithin an áit a dtéann na cánacha a íocann gnólachtaí agus conas a chaitear an t-airgead sin agus faigh tuisicint uirthi.
Faigh tuiscint ar an tairbhe a bhaineann fostaithe as na cánacha a íocann a gcuid fostóirí.

Maidir le hábhar an chúrsa oiliúna seo: 
  - is ábhar ginearálta amháin atá ann agus níl sé ceaptha díriú ar thosca aon duine nó aonáin ar leith;
  - ní thugtar comhairle ghairmiúil ná comhairleoireacht dhlíthiúil ann; 
  - tá sé bailí ar dháta a fhoilsithe. Is féidir rátaí nuashonraithe CBL a sheiceáil ar EUROPA.
Ní mheastar mar reachtaíocht bharántúil ach reachtaíocht Aontais Eorpaigh a fhoilsítear in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh.

Ábhair:
Micrighearrthóg “Do businesses pay taxes?” (An íocann gnólachtaí cáin?)
Clár bán idirghníomhach (nó díreach teilgeoir LCD) 

Foclóir:
cánacha, gnó, Buiséad Stáit, seirbhísí poiblí

Aidhm:
Ba chóir go dtuigfeadh foghlaimeoirí na slite ina gcabhraíonn cánacha chun saol leanaí agus na daoine a thugann aire dóibh a fheabhsú.

Cuspóirí:
Is ceacht foghlama féinriartha ar líne é seo. Seo an leagan amach atá air: 

 -An tionchar díreach atá ag cánacha ar shaol leanaí 

 -Conas a chabhraíonn cánacha le leanaí 

 -Baineann gach duine tairbhe as airgead cánach 

 -Na torthaí mura n-íoctar cánacha 

 -Imghabháil cánach 

 -Samhlaigh saol gan cháin 

 -Clabhsúr
Is féidir le múinteoirí an ceacht iomlán a úsáid nó ranna den cheacht a roghnú, mar a oireann. Meastar go dtógfaidh sé 30 nóiméad ar an meán freastal ar an gceacht iomlán agus na gníomhaíochtaí teagascacha molta a ghabhann leis a dhéanamh.

Maidir le hábhar an chúrsa oiliúna seo: 
  - is ábhar ginearálta amháin atá ann agus níl sé ceaptha díriú ar thosca aon duine nó aonáin ar leith;
  - ní thugtar comhairle ghairmiúil ná comhairleoireacht dhlíthiúil ann;
  - tá sé bailí ar dháta a fhoilsithe. Is féidir rátaí nuashonraithe CBL a sheiceáil ar EUROPA.
Ní mheastar mar reachtaíocht bharántúil ach reachtaíocht Aontais Eorpaigh a fhoilsítear in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh.

Ábhair:
Micrighearrthóg “Do I benefit from taxes? How?” (An mbainimse tairbhe as cánacha? Conas?)
Clár bán idirghníomhach (nó díreach teilgeoir LCD) 

Foclóir:
cánacha, imghabháil cánach, cáiníocóirí

Aidhm: 

Ba chóir d'fhoghlaimeoirí ról na n-údarás cánach i ngach Ballstát a thuiscint agus conas a chaitear ioncam ó cháin ar infheistíochtaí mórluachmhara agus ar sheirbhísí poiblí ar leibhéal áitiúil agus náisiúnta araon, rud a chinntíonn caighdeán saoil níos fearr do chách.

Cuspóirí:

Is ceacht foghlama féinriartha ar líne é seo. Seo an leagan amach atá air: 

An córas ginearálta cánachais a chur i láthair
Cánacha áitiúla agus an buiséad áitiúil: samplaí agus úsáid ghinearálta na gcistí áitiúla cánach
An buiséad náisiúnta: ról agus cineál na n-infheistíochtaí a mhaoinítear as an mbuiséad náisiúnta
Clabhsúr
Is féidir le múinteoirí an ceacht iomlán a úsáid nó ranna den cheacht a roghnú, mar a oireann. Meastar go dtógfaidh sé 30 nóiméad ar an meán freastal ar an gceacht iomlán agus na gníomhaíochtaí teagascacha molta a ghabhann leis a dhéanamh.

Maidir le hábhar an chúrsa oiliúna seo: 
  - is ábhar ginearálta amháin atá ann agus níl sé ceaptha díriú ar thosca aon duine nó aonáin ar leith;
  - ní thugtar comhairle ghairmiúil ná comhairleoireacht dhlíthiúil ann;
  - tá sé bailí ar dháta a fhoilsithe. Is féidir rátaí nuashonraithe CBL a sheiceáil ar EUROPA.
Ní mheastar mar reachtaíocht bharántúil ach reachtaíocht Aontais Eorpaigh a fhoilsítear in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh.

Ábhair: 

Micrighearrthóg “Who Collects Taxes and Why?”(Cé a Bhailíonn Cánacha agus Cén Fáth?)

Clár bán idirghníomhach (nó díreach teilgeoir LCD) 

Foclóir: 

cánacha, córas cánachais, cánacha áitiúla, buiséad áitiúil, buiséad náisiúnta, seirbhísí poiblí, infheistíochtaí

Aidhm:
Ba chóir go dtuigfeadh foghlaimeoirí cé atá freagrach as cánacha a íoc na laethanta seo agus cad iad na príomhchatagóirí cáiníocóirí.

Cuspóirí:
Sainaithin a riachtanaí atá sé cáin a íoc agus tionchar cánach ar fholláine pobail. Ainmnigh an dá phríomhchatagóir cáiníocóirí. Mínigh an tairbhe a bhaineann daoine as airgead cánach agus na freagrachtaí atá orthu cáin a íoc, ó óige go seanaois. Pléigh na cineálacha cánach a ba chóir do gach catagóir a íoc as a gcuid gníomhaíochtaí.

Maidir le hábhar an chúrsa oiliúna seo: 
  - is ábhar ginearálta amháin atá ann agus níl sé ceaptha díriú ar thosca aon duine nó aonáin ar leith;
  - ní thugtar comhairle ghairmiúil ná comhairleoireacht dhlíthiúil ann;
  - tá sé bailí ar dháta a fhoilsithe. Is féidir rátaí nuashonraithe CBL a sheiceáil ar EUROPA.
Ní mheastar mar reachtaíocht bharántúil ach reachtaíocht Aontais Eorpaigh a fhoilsítear in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh.

Ábhair:
Micrighearrthóg “Who pays taxes nowadays?”(Cé a íocann cánacha na laethanta seo?) Clár bán idirghníomhach (nó díreach teilgeoir LCD) 

Foclóir:
cánacha, cáiníocóirí, pobal, ioncam, rannchuidiú sóisialta

Aidhm: 
Féachtar sa ghníomhaíocht seo le tuiscint a thabhairt d'fhoghlaimeoirí ar choincheapa na cánach agus an cháineachais.

Cuspóiri:
Is ábhar foghlama féinriartha ar líne an ceacht. Seo an leagan amach atá air: 

Saintréithe cánacha
Íocann gach duine cánacha
An Mhaith Choiteann a Mhaoiniú
Cad atá difriúil mar gheall ar chánacha?
Sainmhíniú bunúsach ar cad is cáin ann
Clabhsúr
Is féidir an ceacht a úsáid ina iomláine, nó féadfaidh múinteoirí ranna ar leith ón gceacht a úsáid, mar a oireann. Meastar gur leor 30 nóiméad ar an meán chun freastal ar an gceacht iomlán agus na gníomhaíochtaí teagascacha molta a ghabhann leis a dhéanamh.

Maidir le hábhar an chúrsa oiliúna seo: 
- ábhar ginearálta amháin é seo agus níl sé ceaptha díriú ar thosca aon duine nó aonáin ar leith;
- ní thugtar comhairle ghairmiúil ná comhairleoireacht dhlíthiúil ann;
- tá sé bailí amhail dáta a fhoilsithe. Is féidir rátaí nuashonraithe CBL a sheiceáil ar EUROPA.
Ní mheastar mar reachtaíocht bharántúil ach reachtaíocht Aontais Eorpaigh a fhoilsítear in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh.

Ábhair: 
Micrighearrthóg “What is tax?” (Cad is cáin ann?)
Clár bán idirghníomhach (nó díreach teilgeoir LCD)

Foclóir: 
cáin, cánachas

Aidhm:
Ba chóir go dtuigfeadh foghlaimeoirí cad atá i gceist le Cáin Bhreisluacha agus conas a íoctar agus a bhailítear í san Aontas Eorpach.

Cuspóirí:
Faigh tuiscint ar choincheap ginearálta “Bhreisluach” táirge/seirbhíse.
Sainaithin an próiseas trína mbailítear agus trína n-íoctar CBL go dtí go sroicheann sé a cheann scríbe: Buiséad an Stáit.
Sainaithin ról an Aontais ó thaobh cánacha a bhailiú agus an tslí a maoinítear Buiséad an Aontais.

Maidir le hábhar an chúrsa oiliúna seo: 
  - is ábhar ginearálta amháin atá ann agus níl sé ceaptha díriú ar thosca aon duine nó aonáin ar leith;
  - ní thugtar comhairle ghairmiúil ná comhairleoireacht dhlíthiúil ann;
  - tá sé bailí ar dháta a fhoilsithe. Is féidir rátaí nuashonraithe CBL a sheiceáil ar EUROPA.
Ní mheastar mar reachtaíocht bharántúil ach reachtaíocht Aontais Eorpaigh a fhoilsítear in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh.

Ábhair:
Micrighearrthóg “Value added tax - VAT” (Cáin bhreisluacha - CBL)
clár bán idirghníomhach (nó díreach teilgeoir LCD) 

Foclóir:
cánacha, breisluach, Buiséad an Stáit.

Aidhm:
Beidh comhrá spéisiúil ag na foghlaimeoirí faoi chánacha agus conas an bunús atá leo a thuiscint.

Cuspóirí:
Is acmhainn úsáideach an ceacht seo ar féidir le múinteoirí é a mholadh mar ullmhúchán do rang ar Eitic. Is féidir liosta coincheap a sholáthar don fhoghlaimeoir, a chaithfidh siad a leanúint ó thús deireadh an cheachta, ar nós:
   • Cad iad saintréithe cánacha?
   • Conas a chaitear airgead cánach? Cén fáth?
   • Conas a thacaíonn tú leis an dlúthpháirtíocht shóisialta trí cháin a íoc?
   • An mar a chéile gach cáin? Cad iad na difríochtaí eatarthu?
   • Cén fáth is gá dúinn cánacha áitiúla agus náisiúnta araon a bhailiú?
   • Cé atá freagrach as cánacha a íoc?

Maidir le hábhar an chúrsa oiliúna seo: 
  - ábhar ginearálta amháin é seo agus níl sé ceaptha díriú ar thosca aon duine nó aonáin ar leith;
  - ní thugtar comhairle ghairmiúil ná comhairleoireacht dhlíthiúil ann;
  - tá sé bailí ar dháta a fhoilsithe. Is féidir rátaí nuashonraithe CBL a sheiceáil ar EUROPA.
Ní mheastar mar reachtaíocht bharántúil ach reachtaíocht Aontais Eorpaigh a fhoilsítear in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh.

Ábhair:
Cúrsa “Taxes: what is in it for me?” (Cánacha: cén mhaitheas domsa iad?)
Clár bán idirghníomhach (nó díreach teilgeoir LCD) 

Foclóir:
cánacha, cánachas, cánacha áitiúla, cánacha náisiúnta, dlúthpháirtíocht shóisialta

Aidhm:
Beidh comhrá spéisiúil ag na foghlaimeoirí faoin gcéad phost, freagrachtaí, imghabháil cánach agus cánachas a fhéadann cabhrú leo sult níos mó a bhaint as a gcuid tuilleamh.

Cuspóiri:
Is acmhainn úsáideach an ceacht seo ar féidir le múinteoirí é a mholadh mar ullmhúchán do rang ar Eitic. Is féidir liosta coincheap a sholáthar don fhoghlaimeoir, a chaithfidh siad a leanúint ó thús deireadh an cheachta, ar nós:
   • Cad is ioncam roimh cháin ann?
   • Cad is ioncam iarchánach ann? 
   • Cathain is féidir déagóir a fhostú?
   • An mbíonn freagrachtaí fioscacha ar dhéagóirí?
   • Cén fáth a chaitheann cáiníocóirí dearbhú bliantúil fioscach a líonadh isteach?
   • Cad is díolúine chánach ann?

Maidir le hábhar an chúrsa oiliúna seo: 
  - is ábhar ginearálta amháin atá ann agus níl sé ceaptha díriú ar thosca aon duine nó aonáin ar leith;
  - ní thugtar comhairle ghairmiúil ná comhairleoireacht dhlíthiúil ann;
  - tá sé bailí ar dháta a fhoilsithe. Is féidir rátaí nuashonraithe CBL a sheiceáil ar EUROPA.
Ní mheastar mar reachtaíocht bharántúil ach reachtaíocht Aontais Eorpaigh a fhoilsítear in Iris Oifigiúil an Aontais Eorpaigh.

Ábhair:
Cúrsa “Relax! (Ná bí buartha!) We all pay tax.” (Ná bí buartha! Íocann gach duine dínn cáin.)
Clár bán idirghníomhach (nó díreach teilgeoir LCD) 

Foclóir:
cánacha, cánachas, cáiníocóirí, freagrachtaí fioscacha, dearbhú fioscach, díolúine chánach