It-taxxa x'inhi?
Għalkemm it-taxxi jiġu f'forom differenti, huwa dejjem il-gvern li jiġbor dawn il-flus mill-individwi u min-negozji. Dawn il-flus imbagħad jintużaw biex jiffinanzjaw faċilitajiet jew servizzi speċifiċi bħal sptarijiet, skejjel, mużewijiet, libreriji, eċċ.
L-ammont ta' taxxi li tħallas huwa deċiż mill-politiċi eletti fil-pajjiż tiegħek, li jiltaqgħu fil-parlament. Il-fatt li rappreżentati tan-nies jiddeċiedu fuq kwistjonijiet ta' taxxi jagħti leġittimità lit-taxxa. Ir-rati tat-taxxa u arranġamenti oħra tat-taxxa (imsejħa "bażijiet għat-taxxa") jistgħu jiġu rieżaminati u mibdula mill-politiċi tiegħek.
Skopri min jiddeċiedi x'jiġi intaxxat f'pajjiżek.
Ara s-sit web tat-taxxa nazzjonali tiegħek.
Meta tibda taħdem u s-salarju tiegħek jilħaq ċertu livell, trid tħallas it-"taxxa fuq l-introjtu". L-ammont huwa bbażat fuq kemm taqla', u jvarja minn pajjiż għal ieħor.
Fil-Belġju, pereżempju, jekk taqla' bejn €20 600.01 u €37 750 fis-sena, ir-rata tat-taxxa fuq l-introjtu hija ta' 45 %. Fl-Awstrija, jekk taqla' bejn €25 001 u €60 000, ir-rata tat-taxxa fuq l-introjtu hija 43.2 %. Fl-Irlanda, jekk taqla' sa €33 800 fis-sena, ir-rata tat-taxxa fuq l-introjtu hija 20 %, filwaqt li hija 40 % jekk taqla' iktar minn €33 800.
Meta xi ħadd ikollu sjieda jew jiret dar, appartament, bini jew art, qed jirtu proprjetà. F'kull pajjiż tal-UE, jekk inti sid ta' proprjetà, inti mitlub tħallas it-taxxa fuqha.
It-taxxa tal-kumpaniji — msemmija wkoll bħala taxxa korporattiva —għandha titħallas minn kumpaniji, klabbs, kooperattivi u assoċjazzjonijiet mhux korporattivi fuq il-profitt li jagħmlu. Ir-regoli huma stabbiliti minn awtoritajiet nazzjonali u ma humiex l-istess fil-pajjiżi kollha.
Din tindirizza t-tniġġis. Aktar ma jkollok tħallas taxxa meta tixtri jew tuża prodotti niġġiesa, inqas ikun hemm probabbiltà li dawn se tixtrihom jew tużahom. Għalhekk it-taxxa tiskoraġġixxi mġiba li tagħmel ħsara lill-ambjent. Fil-maġġoranza tad-drabi, din it-taxxa tiġi applikata fuq prodotti tal-enerġija, vetturi bil-mutur, tniġġis tal-arja u tal-ilma, eċċ.
L-UE għandha regoli standard fuq il-VAT, iżda dawn ir-regoli jistgħu jiġu applikati b'mod differenti f'pajjiżi differenti. Normalment tħallas il-VAT fuq l-oġġetti u s-servizzi kollha.
Normalment il-vjaġġaturi jistgħu jdaħħlu magħhom oġġetti sa ċertu valur jew ammont. Id-dazju huwa impost fuq kull ħaġa li taqbeż dan il-limitu.
Jekk qed tixtri oġġetti online minn pajjiż ieħor, jaf ikollok tħallas id-dazju doganali, skont minn fejn jintbagħtu l-oġġetti.
Id-dazji doganali ma humiex imposti fuq oġġetti li jiġu mill-Unjoni Ewropea. Jekk tixtri prodott minn pajjiż barra mill-UE, effettivament issir importatur. Dan ifisser li trid tħallas id-dazju u d-dazju tas-sisa kif ukoll il-pagamenti tat-Taxxa fuq il-Valur Miżjud (VAT).
Id-dazji doganali ma humiex imposti fuq oġġetti li jiġu mill-Unjoni Ewropea. Jekk tixtri prodott minn pajjiż barra mill-UE, effettivament issir importatur. Dan ifisser li trid tħallas id-dazju u d-dazju tas-sisa kif ukoll il-pagamenti tat-Taxxa fuq il-Valur Miżjud (VAT).
Huwa veru li kien hemm żmien meta ma konniex inħallsu taxxi. Imma dan kien fi żmien il-preistorja! Dak iż-żmien, l-individwi kellhom jipproteġu lill-familji tagħhom, imorru għall-kaċċa, jibnu djarhom u jagħmlu ħafna u ħafna aktar – u mingħajr l-ebda appoġġ.
Minn kaċċaturi-ġabbara għal residenti fil-bliet
Pass wara pass, il-persuni bdew jgħixu flimkien fil-villaġġi, u mbagħad fil-bliet. Huma stabbilew "kuntratt soċjali", li jipprevedi appoġġ komunitarju.
Dan l-appoġġ jinkludi l-bini tat-toroq, it-tagħlim għat-tfal, il-kura għall-morda – affarijiet li jagħmlulna ħajjitna aktar faċli. Sabiex jitħallsu dawn is-servizzi, kulħadd irid jikkontribwixxi, u dan jagħmluh billi jħallsu t-taxxa.
Li tħallas it-taxxa qisu bħal meta tmur vaganza mal-ħbieb
Ġieli mort vaganza mal-ħbieb?
Ġieli mort vaganza mal-ħbieb? Id-darba li jmiss li tagħmel dan, staqsi lil kulħadd ipoġġi ftit flus ġewwa karus u użaw dawn il-flus miġbura għal spejjeż komuni bħall-ikel. Dan huwa ħafna aktar faċli milli tipprova tikkalkula kemm għandu jagħti kulħadd wara kull ikla jew xirja ikel! Bl-istess mod, il-gvern tiegħek jiġbor il-flus biex jissimplifika l-ħajjiet taċ-ċittadini!
NGOs, fondazzjonijiet, donazzjonijiet għall-karità
F'xi pajjiżi, meta tagħti flus lil organizzazzjonijiet mhux governattivi (NGOs), fondazzjonijiet jew organizzazzjonijiet għall-karità – minn dawk li jiffinanzjaw ir-riċerka medika sa dawk li jagħmlu l-manutenzjoni fuq bini ta' patrimonju – tista' tikseb ħelsien mit-taxxa.
Il-Belġju u r-Rumanija huma fost il-pajjiżi fejn tista' ssemmi donazzjonijiet ta' karità fuq id-dikjarazzjoni tat-taxxa tiegħek fi tmiem is-sena. Xi ftit minn dak li tagħti jiġi rimborżat lilek (dment li tkun tajt donazzjoni lil karità rreġistrata).
Ir-rwol tal-Unjoni Ewropea
Kemm il-ġbir tat-taxxi kif ukoll il-ġlieda kontra l-frodi u l-evażjoni tat-taxxa huma r-responsabbiltà tal-gvern nazzjonali tiegħek.
Ir-rwol tal-UE huwa li tissorvelja l-implimentazzjoni tal-politiki tat-taxxa li ġew deċiżi mill-gvern tiegħek. Fl-istess ħin, l-UE hija wkoll attiva f'oqsma bħall-ġustizzja fit-taxxa fost in-negozji, u l-VAT.
X'inhuma d-Drittijiet ta' Proprjetà Intellettwali u l-kontrafazzjoni?
Għin lil Tina tagħmel id-deċiżjoni t-tajba!
L-ewwel eżempju
Tina tixtieq tixtri l-album il-ġdid ta' Lady Lala.
X'parir ittiha?
- Mur sal-ħanut u ixtri l-album;
- Niżżlu minn pjattaforma għad-dawnlowdjar legali;
- Mur fuq is-sit web bis-sens fejn il-mużika kollha hija b'xejn li qaltlek ħabibtek dwaru;
- Tiddawnlowdjax l-album. Tina għandha tisimgħu minn fuq pjattaforma tal-istreaming legali.
Jekk wiġibt ‘1’, ‘2’ jew ‘4’, tista' tkun ċert/a li Lady Lala se tibbenefika mill-għażla ta' Tina.
Jekk irrispondejt ‘3’, x'aktarx li s-sit web għamel il-mużika ta' Lady Lala disponibbli mingħajr l-awtorizzazzjoni tagħha.
It-tieni eżempju
Tina tixtieq tixtri l-kuffja ta' "Lady Lala" l-ġdida u T-shirt.
X'parir ittiha?
- Mur fuq is-sit web ta' "Lady Lala" u ixtri l-prodotti;
- Ixtrihom minn posta tas-suq li qallek biha sieħbek David; il-prezz huwa straordinarjament baxx!;
- Mur il-kunċert ta' Lady Lala xahrejn oħra u ixtri l-prodotti minn hemm.
Jekk irrispondejt ‘1’ jew ‘3’, tista' tkun ċert/a li Lady Lala se tibbenefika mill-għażla ta' Tina.
Jekk irrispondejt ‘2’, x'aktarx li t-T-shirt u l-kuffja rħisa mis-suq huma foloz.
Allura... fil-qosor, x'inhu prodott kontrafatt?
Prodott li jimita prodott ieħor oriġinali (pereżempju żarbun tal-isport) u mbagħad jinbiegħ bħala prodott kontrafatt. Dan ma jirrigwardax biss il-ħwejjeġ – il-mużika, is-software, il-mediċini, il-parts tal-karozzi u tal-ajruplani, il-ġugarelli, l-elettronika, eċċ. ukoll jistgħu jkunu foloz.
...u xi ngħidu għad-DPI?
Minħabba li Lady Lala tagħmel l-albums tagħha, il-mużika hija meqjusa "tagħha". Dan huwa dak li nsejħu "Drittijiet ta' Proprjetà Intellettwali".
Kif nista' nevita li nixtri prodotti foloz?
Fatti u ċifri minn madwar l-UE
- Fl-2015, id-dħul mit-taxxa (inklużi l-kontribuzzjonijiet soċjali) fil-pajjiżi tal-UE kien ta' 40 % tal-Prodott Domestiku Gross, u ammonta għal madwar 89 % tad-dħul totali tal-gvern.
- Fl-Ewropa l-proporzjon tad-dħul mit-taxxa għall-PDG fl-2015 kien l-ogħla fi Franza (47.9 % tal-PDG), fid-Danimarka (47.6 %) u fil-Belġju (47.5 %). L-inqas proporzjonijiet kienu fl-Irlanda (24.4 %), fir-Rumanija (28.0 %), fil-Bulgarija (29.0 %), fil-Litwanja (29.4 %), fil-Latvja (29.5 %) u fl-Iżvizzera (28.1 %).
- Id-dħul mit-taxxa jvarja minn sena għal oħra. Ir-raġunijiet ewlenin huma bidliet fl-attività ekonomika (livelli ta' impjieg, bejgħ ta' oġġetti u servizzi, eċċ.) u fil-leġiżlazzjoni tat-taxxa (rati tat-taxxa, il-bażi għat-taxxa, limiti, eżenzjonijiet, eċċ.). Dan għandu konsegwenzi għall-baġit tal-infiq tal-gvern.