Cáin
Sainmhíniú agus cineálacha
Íoctar cáin i bhfoirmeacha éagsúla, ach is airgead é a bhailíonn an rialtas i ngach cás. Úsáidtear an t-airgead seo ansin chun áiseanna agus seirbhísí ar leith a mhaoiniú, mar shampla ospidéil, scoileanna, músaeim, leabharlanna, srl. Is iad seo a leanas na cánacha a ghearrtar ar dhaoine aonair de ghnáth:
- cáin ioncaim: céatadán de thuilleamh an duine a thugtar don rialtas;
- cáin tomhaltais: sin CBL (Cáin Bhreisluacha) agus dleachtanna máil ar thobac, alcól, táirgí fuinnimh agus roinnt earraí ar leith, ar nós caife sa Ghearmáin;
- cáin mhaoine: bunaithe ar luach shócmhainní talún agus maoine;
- taraifí/dleachtanna custam: cáin ar earraí iompórtáilte atá ceaptha tacú le gnólachtaí náisiúnta
- dleachtanna máil: cáin indíreach a ghearrtar ar earraí áirithe nuair a dhíoltar iad;
- cáin chomhshaoil: costas breise a chuirtear le praghas táirgí nó gníomhaíochtaí truaillithe a cheannach nó a úsáid, a dhíspreagann a gceannach agus a n-úsáid;
- gnóthachain chaipitiúla: (cineál cánach a ghearrtar ar ghnóthachain chaipitiúla, brabúis a fhaigheann infheisteoir nuair a dhíoltar sócmhainn chaipitiúil ar phraghas atá níos airde ná an praghas ceannaigh);
- cáin oidhreachta: cáin a íoctar ar airgead nó maoin a fhaigheann duine le huacht ó dhuine eile tar éis don dara duine bás a fháil.